Doğunun liderliğinde gerçekleşen bu devrim küresel bir hesaplaşmayı gün yüzüne çıkartıyor: Ya yapay zekânın geleceği Silikon Vadisi’nde şekillenmezse?
Liang Wenfeng
Röportaj: An Yong
Çeviri: Tarık Emre Karagül
Editör’ün notu
Silikon Vadisi büyük bir çalkantı ile karşı karşıya. Yapay zekâ dünyasındaki rekabette depremler yaşanıyor, taht sallanıyor ve artık dünyanın gözü Çin’in üzerinde. 2025 yılının Ocak ayında Çinli yapay zekâ firması DeepSeek’in açık açık kaynak modeli olan DeepSeek-R1, OpenAI’ın en üst düzey performans gösteren API maliyetinin 1/30’u ile denk tutarak, teknoloji dünyasına büyük bir şok dalgası yarattı. Bunu ise tam bir “açıklık” benimseyerek yaptı.
Çin, yalnızca 6 milyon dolarla dünyanın en iyi yapay zekâ modellerinden birini geliştirerek Meta, Google ve Microsoft’un harcadığı milyar dolarları gölgede bıraktı. Daha şimdiden, özellikle bireysel kullanıcılar ve KOBİ’ler gibi global kullanıcıları DeepSeek-R1’e adeta akın ediyor ve onun temel modelleri olarak yeniden eğitiyor.
Doğunun liderliğinde gerçekleşen bu devrim küresel bir hesaplaşmayı gün yüzüne çıkartıyor: Ya yapay zekânın geleceği Silikon Vadisi’nde şekillenmezse?
DeepSeek’in kurucusu Liang Wenfeng ile şirketin açık kaynak V2 modeli ile ünlenmesinden kısa süre sonra Temmuz 2024’te yapılan çevrilmiş bu röportaj, Çinli bir girişimin, devleri nasıl geride bıraktığını ve inovasyon dünyasının kurallarını nasıl yeniden tanımladığını gözler önüne seriyor.
Fiyatlandırma savaşında ilk kurşun nasıl atıldı?
An Yong: DeepSeek V2 modelinin piyasaya sürülmesinden sonra, LLM endüstrisinde şiddetli bir fiyatlandırma savaşını ortaya çıkardı. Bazıları bu piyasada sizleri yıkıcı olarak tanımlıyor.
Liang Wenfeng (DeepSeek Kurucusu): Bizim hiçbir zaman yıkıcı olmak gibi bir amacımız yoktu. Bu kazara oldu.
An Yong: Bu sonuç sizi şaşırttı mı?
Liang Wenfeng: Çok şaşırdık. Fiyatlandırmanın bu kadar hassas bir konu olmasını beklemiyorduk. Biz sadece kendi gelişimizi takip ediyor, maliyetlerimizi hesaplıyor ve fiyatlarımızı buna göre belirliyorduk. Prensibimiz ne zararına satış yapmak ne de fazla kârın peşinde koşmaktır. Mevcut fiyatlandırmamız, maliyetlerimizin üzerinde mütevazı bir kâr marjına olanak sağlıyor.
An Yong: Beş gün sonra Zhipu AI da aynı şeyi yaptı ve kısa süre sonra ByteDance, Alibaba, Baidu ve Tencent da bu yarışa katıldı.
Liang Wenfeng: Zhipu AI giriş seviyesi bir ürün için fiyatları aşağı çekerken, amiral gemisi modelleri pahalılığını sürdürüyor. ByteDance, amiral gemisi bir model için fiyatımızla gerçekten ölçüşen ilk şirket oldu ve bu da diğerlerini bu şekilde yapması için baskı yarattı. Büyük şirketlerin model maliyetleri bizden çok daha yüksek olduğu için, bizler bunun birilerinin zararına sebep olacağını düşünmemiştik. Bu durum ise internet çağının teşvik odaklı mantığını yansıttı.
An Yong: Dışarıdan bakan birisinin bakış açısına göre, fiyat indirimleri internet dönemindeki rekabetlerine özgü bir kullanıcı kapma taktiği gibi görünüyor.
Liang Wenfeng: Kullanıcıları kapmak da bizim öncelikli hedefimiz değildi. Fiyatları düşürdük çünkü ilk olarak yeni nesil model yapılarını keşfederken maliyetlerimiz azaldı; ikinci olarak ise hem AI hem de API hizmetlerinin herkes için uygun fiyatlı ve erişilebilir olması gerektiğine inanıyoruz.
İlk olarak yeni nesil model yapılarını keşfederken maliyetlerimiz azaldı; ikinci olarak ise hem AI hem de API hizmetlerinin herkes için uygun fiyatlı ve erişilebilir olması gerektiğine inanıyoruz.
An Yong: Bundan önce, çoğu Çinli şirket uygulama geliştirmek için Llama model yapısını kopyalıyordu. Sizler de bunu yapmak yerine neden model yapısına odaklanmayı seçtiniz?
Liang Wenfeng: Amaç uygulama geliştirmekse, bir ürünü hızla piyasaya sürmek için Llama’nın yapısını benimsemek makul bir seçim. Ancak bizim hedefimiz AGI (Yapay Genel Zekâ) ve bu da sınırlı kaynaklar dahilinde üstün yetiler elde etmek için yeni model yapılarını keşfetmemizi gerektiriyor. Bu, büyümek için temel bir araştırmadır. Mimarinin ötesinde, veri iyileştirme ve insan benzeri muhakeme üzerinde çalıştık; bunların hepsi de modellerimize yansıdı. Ayrıca, Llama’nın eğitim verimliliği ve çıkarım maliyetleri, en gelişmiş küresel standartların neredeyse yaklaşık iki nesil gerisinde kalıyor.
An Yong: Peki bu kuşak farkı nereden kaynaklanıyor?
Liang Wenfeng: İlk olarak, eğitim verimliliğinde bir fark var. Çin’in en iyi modellerinin, yapısal ve eğitim dinamikleri farkları nedeniyle en iyi küresel modellerle ölçüşmek için muhtemelen iki kat daha fazla hesaplama gücü gerektiğini tahmin ediyoruz. Veri verimliliği de yarı yarıya etkili, yani eşdeğer sonuçlar için iki kat daha fazla veriye ve hesaplamaya ihtiyacımız var. Bu, toplamda dört kat daha fazla kaynak anlamına geliyor. Amacımız ise bu farkları, boşlukları devamlı daraltmak.
An Yong: Çoğu Çinli firma hem model hem de uygulama peşinde. Peki DeepSeek neden yalnızca araştırmaya odaklanıyor?
Liang Wenfeng: Çünkü şu anda en önemli şeyin küresel inovasyona katılmak olduğuna inanıyoruz. Çinli şirketler yıllardır başka yerlerde geliştirilen teknolojik yeniliklerden yararlanmaya ve bunları uygulamalar yoluya paraya dönüştürmeye alışkınlar. Ancak bu sürdürülebilir değil. Bu defa hedefimiz hızlı kâr etmek değil, aksine ekosistemin büyümesini sağlamak ve teknolojik sınırı ileri taşımak.
Bu defa hedefimiz hızlı kâr etmek değil, aksine ekosistemin büyümesini sağlamak ve teknolojik sınırı ileri taşımak.
An Yong: İnternet ve mobil internet dönemlerinde kalma yaygın bir inanış mevcut: ABD inovasyonda liderdir, Çin ise uygulamalarda liderdir.
Liang Wenfeng: Ekonomik kalkınmayla birlikte Çin’in başkalarının kuyruğunu takılmaya devam etmek yerine kademeli olarak faydalanan konumdan katkı sağlayan konumuna terfi etmesi gerektiğine inanıyoruz. BT devriminin son 30 yılında, temel teknoloji inovasyonuna neredeyse hiç katılmadık.
Moore Yasası’nın “gökten düşmesine” alıştık. Daha iyi bir donanım ve yazılım için 18 ay bekledik. Ölçeklendirme Yasası da benzer şekilde ele alınıyor. Ancak bu gelişmeler, Batı liderliğindeki teknoloji topluluklarının nesiller boyu süren aralıksız çabalarının bir sonucuydu. Bu sürece aktif olarak dahil olmadığımız için önemini oldukça göz ardı ettik.
Gerçek fark sadece zamanda değil, özgünlükte
An Yong: DeepSeek V2, Silikon Vadisi’ndeki pek çok kişiyi niçin şaşırttı?
Liang Wenfeng: ABD’deki günlük yeniliklere baktığımızda onların arasında bu oldukça sıradan. Şaşkınlıkları, Çinli bir şirketin yalnızca bir takipçi değil, bir yenilikçi olarak oyuna dahil olduğunu görmekten kaynaklanıyor.
An Yong: Ancak Çin’in bağlamında, saf inovasyona öncelik vermek neredeyse bir lüks olarak görülüyor. Büyük modeller geliştirmek büyük sermayeler gerektirir. Her şirket ticari pazarda yerini edinemeden yalnızca araştırmaya odaklanmayı göze alamaz.
Liang Wenfeng: İnovasyon şüphesiz ki maliyetlidir ve geçmişte mevcut teknolojileri benimseme eğilimimiz Çin’in daha önceki gelişim aşamasına bağlıydı. Ancak bugün, Çin’in ekonomik ölçeği ve ByteDance ve Tencent gibi devlerin ettikleri kârlar küresel düzeyde önemli. Eksik olan şeyimiz sermaye değil, güven ve etkili inovasyon için yüksek vasıflı yetenekleri bir araya toplama becerisi.
Eksik olan şeyimiz sermaye değil, güven ve etkili inovasyon için yüksek vasıflı yetenekleri bir araya toplama becerisi.
An Yong: Niçin Çinli şirketler, iyi finanse edilen dev şirketler bile, genellikle hızlı bir şekilde ticarileşmeye öncelik veriyor?
Liang Wenfeng: Otuz yıldır inovasyon yerine kârı vurguladık. İnovasyon sadece iş odaklı değildir, merak ve yaratıcılığa dönüşen hırs gerektirir. Eski alışkanlıklarımız bizi adeta zincirlemişti, ancak bu bir aşamaydı.
Eski alışkanlıklarımız bizi adeta zincirlemişti, ancak bu bir aşamaydı.
An Yong: Ancak DeepSeek bir işletme ve kâr amacı gütmeyen bir araştırma laboratuvarı değil. Eğer inovasyon yapar ve Mayıs ayında yayınladığınız MLA mimarisi inovasyonu gibi geliştirdiklerinizi açık kaynak olarak sunarsanız, rakipleriniz bunları hızla kopyalayamaz mı? Kaleyi nasıl savunacaksınız?
Liang Wenfeng: Yıkıcı teknolojide, kapalı kaynaklı savunmalar geçicidir. OpenAI’ın kapalı kaynak modeli bile başkalarının onu bulmasını engelleyemez.
Bu yüzden gerçek savunmamız, ekibimizin yenilikçi bir kültürü teşvik ederek bilgi birikimini artırmasında yatmakta. Açık kaynak kullanmak ve makale yayınlamak önemli kayıplara yol açmıyor. Teknoloji uzmanları için takip edilebilmek ödül mahiyetindedir. Açık kaynak sadece ticari değil, aynı zamanda kültüreldir de. Geri vermek bir onurdur ve yetenekleri kendine çeker.
Teknoloji uzmanları için takip edilebilmek ödül mahiyetindedir. Açık kaynak sadece ticari değil, aynı zamanda kültüreldir de. Geri vermek bir onurdur ve yetenekleri kendine çeker.
An Yong: Zhu Xiaohu’nunki gibi piyasa odaklı görüşlere (temel AI araştırmaları yerine hızlı ticarileştmeye öncelik verilmesinin savunan, AGI’yi pratik olmaması nedeniyle reddeden) nasıl yanıt veriyorsunuz?
Liang Wenfeng: Zhu’nun mantığı kısa vadeli kâr girişimleri için uygundur. Ancak en kalıcı kâra sahip ABD şirketleri uzun vadeli Ar-Ge üzerine inşa edilmiş teknoloji devleridir.
An Yong: Söz konusu yapay zekâ ise salt bir teknik liderlik yeterli değil. DeepSeek hangi büyük hedefin peşinde?
Liang Wenfeng: Çin’in yapay zekâsının sonuna kadar takipçi olarak kalamayacağına inanıyoruz. Genellikle Çin ve Amerikan yapay zekâsı arasında bir ya da iki yıllık bir fark olduğunu dile getiriyoruz, ancak asıl fark özgünlük ve taklit etmek arasında. Eğer bu durum değişmezse, Çin her daim bir takipçi olarak kalacaktır. Bazı keşifler kaçınılmazdır.
NVIDIA’nın hakimiyeti yalnızca kendi çabası değil, batılı teknoloji ekosistemlerinin yeni nesil teknoloji için yol haritaları üzerinde işbirliği yapmasının bir sonucudur. Çin’in de benzer ekosistemlere ihtiyacı var. Birçok yerli çip, destekleyici teknoloji topluluklarından yoksun oldukları ve ikinci el bilgilere dayandıkları için başarısız oluyorlar. Birileri sınırı geçmeli.
Daha fazla yatırım her zaman daha fazla inovasyon sağlamaz
An Yong: DeepSeek şu anda OpenAI’ın ilk günlerini anımsatan idealist bir hava içerisinde ve siz açık kaynak kodlusunuz. OpenAI ve Mistral’in yaptığı gibi gelecekte kapalı kaynak modeline geçmeyi planlıyor musunuz?
Liang Wenfeng: Kapalı kaynağa geçmeyeceğiz. Sağlam bir teknoloji ekosistemi kurmanın daha önemli olduğuna inanıyoruz.
Kapalı kaynağa geçmeyeceğiz. Sağlam bir teknoloji ekosistemi kurmanın daha önemli olduğuna inanıyoruz.
An Yong: Bağış toplamak gibi bir planınız var mı? Basında çıkan haberlere göre Huanfang [1], DeepSeek’i halka arz etmek için bölmeyi hedefliyor. Silikon Vadisi’ndeki yapay zekâ girişimleri kaçınılmaz olarak büyük oyuncularla işbirliği yapıyor; siz de onlar gibi yapacak mısınız?
Liang Wenfeng: Kısa vadeli planlarımız yok. Bizim sorunumuz hiçbir zaman para olmadı; sorunumuz üst düzey çipler üzerindeki ambargo.
Kısa vadeli planlarımız yok. Bizim sorunumuz hiçbir zaman para olmadı; sorunumuz üst düzey çipler üzerindeki ambargo.
An Yong: Pek çok kişi AGI’ın, gizilik içinde gelişen kantitatif yatırımın aksine, cüretkar ittifaklar ve görünürlük gerektirdiğini savunuyor. Siz buna katılıyor musunuz?
Liang Wenfeng: Daha fazla yatırım her daim daha fazla inovasyonla sonuçlanmaz. Eğer bu böyle olsaydı, büyük teknoloji şirketleri tüm inovasyonu tekellerini alırdı.
An Yong: DeepSeek operasyonel uzmanlıktan yoksun olduğu için mi uygulamalardan kaçınıyorsunuz?
Liang Wenfeng: Şu an aşamanın bir uygulama artışı değil, teknolojik yenilik aşaması olduğuna inanıyoruz. Uzun vadede, endüstrinin teknolojilerimizi ve çıktılarımızı doğrudan kullandığı bir ekosistem kurmayı hedefliyoruz. Biz temel araştırmalara odaklanırken diğerleri bizim modellerimiz üzerinde B2B/B2C hizmetleri geliştiriyor. Eğer eksiksiz bir endüstri zinciri oluşursa, bizim uygulama geliştirmemize gerek kalmaz. Ki eğer gerekirse bunu yapabilecek durumdayız. Ancak araştırma ve inovasyon her daim en önemli önceliğimiz olarak kalacaktır.
An Yong: Müşteriler neden büyük oyuncular yerine DeepSeek’in API’sini seçsin?
Liang Wenfeng: Geleceğin dünyası büyük ihtimalle uzmanlaşmış bir iş bölümü olacak. Temel yapay zekâ modelleri sürekli inovasyon gerektirmekte ve büyük şirketlerin de sınırları var. Onlar bu rol için her zaman en uygun olmayabilirler.
An Yong: Peki teknoloji tek başına önemli bir rekabet farkı yaratabilir mi? “Sırlar” olmadığını söylemiştiniz.
Liang Wenfeng: Sır diye bir şey yoktur, ancak çoğaltılması zaman ve maliyet gerektirir. NVIDIA GPU’larının gizli bir sihri yok, ancak onları yakalamak için ekiplerin yeniden oluşturulması ve yeni nesil teknolojilerin takip edilmesi gerekiyor. İşte bu gerçek bir savunma.
An Yong: Sizin fiyat indiriminizden sonra ByteDance bunu takip eden ilk şirket oldu, bu da kendilerini tehdit altında hissettiklerinin bir kanıtı aslında. Start-up’lar ve devler arasındaki yeni rekabet ortamını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Liang Wenfeng: Dürüst olmak gerekirse bunu gerçekten umursamıyoruz. Fiyatları düşürmek sadece bu süreç içerisinde gerçekleştirdiğimiz bir şeydi. Bulut hizmetleri sunmak bizim ana hedefimiz değil; bizim ana hedefimizi AGI’ye ulaşmak. Şimdiye kadar çığır açıcı bir çözüm göremedik. Devlerin kullanıcıları var, ancak nakit dayanakları onları zincirliyor ki bu da onları yıkıma hazır hale getiren husus.
An Yong: Sizce Çin’deki diğer altı büyük yapay zekâ girişimi için oyunun sonu nasıl görünüyor?
Liang Wenfeng: Belki 2-3 tanesi hayatta kalabilir. Hepsi şu anda ellerindeki nakitleri savuruyor. Bir yere net odaklanma ve operasyonel disiplin yeteneğine sahip olanlar ayakta kalacaktır. Diğerleri ise pivot olacak. Değer asla yok olmaz yalnızca yeni biçimler alır.
An Yong: Peki söz konusu rekabet olduğunda sizin temel felsefeniz nedir?
Liang Wenfeng: Bir şeyin toplumsal verimliliği artırıp artırmadığında ve endüstri değer zincirinde gücümüzü bulup bulamayacağımıza odaklanıyorum. Nihai hedef verimliliği artırdığı sürece geçerlidir. Bir çok husus sadece geçici aşamaları oluşturur; bunlara aşırı düzeyde odaklanmak sadece kafa karışıklığına yol açar.
Tamamen yerli yetenekler tarafından üretilen V2 Modeli
An Yong: OpenAI’ın eski politika lideri ve Anthropic’in kurucu ortağı Jack Clark, DeepSeek’in DeepSeek V2’yi inşa eden “o gizemli sihirbazlardan bazılarını” işe aldığını belirtti. Bu insanları tanımlayan husus nedir?
Liang Wenfeng: Burada “gizemli sihirbazlar” yok. Yalnızca en iyi üniversitelerin yeni mezunları, doktora adayları (hatta doktoranın dördüncü veya beşinci yılında olanlar) ve birkaç yıllık deneyime sahip genç yetenekler.
An Yong: Pek çok büyük AI şirketi denizaşırı ülkelerden yetenekli olanları işe almaya oldukça hevesli. Bazıları küresel olarak en iyi 50 AI yeteneğinin Çinli şirketler için çalışıyor olma ihtimalinin oldukça düşük olduğuna inanıyor. Ekibiniz nereden geliyor?
Liang Wenfeng: V2 tamamen yerli yeteneklerimiz tarafından oluşturuldu. Küresel ilk 50 bugün Çin’de olmayabilir ama biz kendi yeteneklerimizi yetiştirmeyi hedefliyoruz.
An Yong: MLA inovasyonu nasıl ortaya çıktı? Bu fikrin ilk başta genç bir araştırmacının kişisel ilgisinden kaynaklandığını dair bir duyum aldık.
V2 tamamen yerli yeteneklerimiz tarafından oluşturuldu. Küresel ilk 50 bugün Çin’de olmayabilir ama biz kendi yeteneklerimizi yetiştirmeyi hedefliyoruz.
Liang Wenfeng: Ana akım Dikkat mimarisinin temel evrimsel modellerini özetledikten sonra, bir alternatifini tasarlamak konusunda kendisine bir ilham geldi. Ancak bir fikri gerçeğe dönüştürmek uzun bir yolculuktur. Bir ekip oluşturduk ve gerçekleştirmek için aylar harcadık.
An Yong: Bu tür bir organik yaratıcılık, organizasyon yapınızla ilişkili görünüyor. Huanfang’da yukarıdan aşağıya yetkilerden uzak durdunuz. Ama AGI için -ciddi düzeyde belirsizlik içeren bir sınır- daha sıkı bir yönetim biçimi izliyor musunuz?
Liang Wenfeng: DeepSeek tamamen aşağıdan yukarıya doğru çalışıyor. Ayrıca rolleri önceden tayin etmiyoruz; iş bölümü doğal olarak ortaya çıkıyor. Herkes eşsiz deneyimlerini ve fikirlerini getiriyor. Üstelik zorlanmaya ihtiyaçları yok. Zorluklarla karşılaştıklarında ise doğal olarak diğerlerini tartışmaya dahil ediyorlar. Ancak, bir fikir potansiyele sahip olduğunu gösterdiğinde, kaynakları yukarıdan aşağıya doğru tahsis ediyoruz.
An Yong: DeepSeek’in bilgi işlem kaynakları ve personel tahsisi konusunda olağanüstü bir esneklikle çalıştığını duyduk.
Liang Wenfeng: Bilgi işlem kaynaklarına veya ekip üyelerine erişimde herhangi bir sınırlamamız yok. Birinin bir fikri varsa, onay almadan istediği zaman eğitim kümelerimizden yararlanabilir. Ayrıca, katı hiyerarşik yapılarımız veya departman engellerimiz olmadığı için karşılıklı ilgi olduğu sürece insanlar rahat bir şekilde işbirliği yapabilirler.
An Yong: Böylesine esnek bir yönetim, ciddi derecede azimli kişilerin işe alınması ile gerçekleşebilir. DeepSeek’in geleneksel olmayan kriterlere dayalı olarak istisnai yetenekleri belirlemede başarılı olduğu dile getiriliyor.
Liang Wenfeng: İşe alım standartlarımız her zaman tutkuya ve merağa dayalı olmuştur. Ekip üyelerimizin çoğu eşsiz ve ilginç geçmişlere sahip. Araştırmaya duydukları açlık onların parasal kaygılarından daha ağır basıyor.
An Yong: Transformer Google’ın Yapay Zekâ Laboratuvarında doğdu ve ChatGPT OpenAI’den çıktı. Sizce kurumsal yapay zekâ laboratuvarlarının inovasyonu teşvik etme konusunda Start-Up‘lardan farkı nedir?
Liang Wenfeng: İster Google’ın laboratuvarları, ister OpenAI, hatta Çinli teknoloji devlerinin yapay zekâ laboratuvarları olsun, hepsi önemli bir değer sağlıyor. OpenAI’nin sonunda çığır açmış olması kısmen tarihsel bir şanstı.
An Yong: Peki inovasyon büyük ölçüde bir şans meselesi mi? Ofis düzeniniz her iki taraftan da kolayca açılabilen kapıları olan toplantı odaları içeriyor. Meslektaşlarınız bu tasarımın, yoldan geçen birinin bir tartışmaya kulak misafiri olduğu ve evrensel bir ortama dönüşmesine yardımcı olduğu, Transformer hikayesini anımsatan “tesadüfe” izin verdiğinden bahsetti.
Liang Wenfeng: İnovasyonun her şeyden önce bir inanç meselesi olduğuna inanıyorum. Sizce Silikon Vadisi neden bu kadar yenilikçi? Çünkü denemeye cesaret ediyorlar. ChatGPT ilk çıktığında Çin’in sınır araştırmalarına güveni yoktu. Yatırımcılardan büyük teknoloji firmalarına kadar pek çok kişi aradaki farkın çok büyük olduğunu düşündü ve bunun yerine uygulamalara odaklandı. Ancak inovasyon güven gerektirir ve gençler bu güvene daha fazla sahip olma eğiliminde.
An Yong: Aktif olarak fon ve medya ilgisi arayan diğer yapay zekâ şirketlerinin aksine, DeepSeek nispeten sessizliğe büründü durumda. DeepSeek’in yapay zekâ alanında çalışmak isteyen insanlar için en iyi seçenek haline gelmesini nasıl sağlıyorsunuz?
Liang Wenfeng: Çünkü en zor sorunların üstesinden geliyoruz. Üst düzey yetenekler için en cazip şey, dünyanın en zorlu sorunlarını çözme fırsatıdır. Aslında, Çin’deki üst düzey yetenekler genellikle hafife alınıyor çünkü ciddi bir inovasyon nadiren görülüyor, bu da nadiren fark edildikleri anlamına geliyor. Biz onlara arzuladıkları şeyi sunuyoruz.
Aslında, Çin’deki üst düzey yetenekler genellikle hafife alınıyor çünkü ciddi bir inovasyon nadiren görülüyor, bu da nadiren fark edildikleri anlamına geliyor. Biz onlara arzuladıkları şeyi sunuyoruz.
An Yong: Son OpenAI etkinliğinde GPT-5’in yer almaması, birçok kişinin sektörün teknolojik eğrisinin yavaşladığına düşünmesine neden oldu ve bazıları Ölçeklendirme Yasasını sorgulamaya başladı. Sizin bu olaya bakış açınız nedir?
Liang Wenfeng: İyimserliğimizi koruyoruz. Sektörün ilerlemesi hala olası ve beklentilerimiz bu yönde ve OpenAI ilahi bir şey değil; sonsuza kadar liderlik edemez.
An Yong: AGI’ye ulaşmanın ne kadar süreceğini düşünüyorsunuz? V2’den önce kod/matematik modellerini yayınladınız ve Dense’den MoE’ye geçtiniz [2]. Nasıl bir yol izleyeceksiniz? Yol haritanız nedir?
Liang Wenfeng: İki yıl, beş yıl ya da on yıl sürebilir ama bu bizim yaşadığımız süreç içinde gerçekleşecek. İzleyeceğimiz yola, yol haritamıza gelince; şirketimiz içinde bile bir fikir birliği yok. Bununla birlikte, üç şeye dikkat çekiyoruz:
1) Matematik ve kod, AGI için doğal bir test ortamı olarak hizmet eder. Go gibi, kendi kendine öğrenmenin yüksek zekâya yol açabileceği kapalı, doğrulanabilir sistemlerdir.
2) AI’ın öğrenmek için gerçek dünya ile etkileşime girdiği çoklu modalite.
3) İnsan benzeri yapay zekâ için temel olan doğal dilin kendisi.
Biz tüm olasılıklara açığız.
An Yong: Büyük AI modelleri için oyunun sonu olarak ne öngörüyorsunuz?
Liang Wenfeng: Temel modeller ve hizmetler sağlayan uzmanlaşmış şirketler olacak ve uzmanlaşmış bölümlerden oluşan uzun bir değer zinciri oluşturacaktır. Bu temellerin üzerinde toplumun çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için daha fazla oyuncu ortaya çıkacaktır.
Tüm stratejiler geçmişin ürünüdür
An Yong: Geçtiğimiz yıl Çin’in büyük model Start-Up dünyasında pek çok değişiklik yaşandı. Örneğin, erken dönemde oldukça aktif olan Wang Huiwen [3] yarı yolda ayrılırken, yeni katılımcılar kendilerini farklılaştırmaya başladı.
Liang Wenfeng: Wang Huiwen tüm zararı kendisi üstlenerek diğerlerinin zarar görmeden çıkmasına izin verdi. Kendisi için en olumsuz ama herkes için en faydalı olan bir karar verdi. Onun dürüstlüğüne gerçekten hayranım.
An Yong: Şu anda enerjinizin çoğunu nereye odaklıyorsunuz?
Liang Wenfeng: Ana odak noktam yeni nesil büyük modelleri araştırmak. Hâlâ açıklığa kavuşturulmamış pek çok zorluk var.
An Yong: Diğer birçok yapay zekâ girişimi, teknik liderler kalıcı olmadığı için hem model geliştirme hem de uygulamaları eşlemekte ısrar ediyor. DeepSeek neden yalnızca araştırmaya odaklanma konusunda kendine güveniyor? Modelleriniz hala geri kaldığı için mi?
Liang Wenfeng: Tüm stratejiler geçmiş neslin ürünüdür ve gelecekte geçerli olmayabilir. İnternet çağının ticari mantığını kullanarak yapay zekânın gelecekteki kârlılığını tartışmak, Tencent’in ilk günlerini General Electric veya Coca-Cola ile karşılaştırmak gibidir. Bu aslında bir kılıcın konumunu işaretlemek için bir tekneyi oymaktır, yani modası geçmiş bir yaklaşımdır.
An Yong: Huanfang güçlü teknolojik ve yenilikçi genlere sahipti ve büyümesi nispeten sorunsuz görünüyordu. Bu yüzden mi iyimserliğinizi koruyorsunuz?
Liang Wenfeng: Huanfang, teknoloji odaklı inovasyona olan güvenimizi bir dereceye kadar güçlendirdi, ancak her şey yolunda gitmedi. Uzun bir birikim sürecinden geçtik. İnsanlar sadece 2015’ten sonra olanları gördü ama gerçekte biz 16 yıldır bunun üzerinde çalışıyorduk.
An Yong: Orijinal inovasyona geri dönüyoruz: Ekonomi yavaşlarken ve sermaye soğurken, bu durum çığır açıcı Ar-Ge’yi engelleyecek mi?
Liang Wenfeng: Şart değil. Çin’in endüstriyel ortamının yeniden yapılandırılması giderek daha fazla derin teknoloji inovasyonuna dayanacaktır. Hızlı kâr fırsatları ortadan kalktıkça, daha fazlası gerçek inovasyonu benimseyecektir.
An Yong: Yani bu konuda iyimser misiniz?
Liang Wenfeng: 1980’lerde Guangdong’da beşinci kademe bir şehirde büyüdüm. Babam bir ilkokul öğretmeniydi. 1990’larda Guangdong’da para kazanmak için pek çok fırsat vardı. Birçok ebeveyn evimize gelir ve okumanın faydasız olduğunu savunurdu. Ama şimdi geriye dönüp baktığımda bakış açılarının değiştiğini görüyorum. Para kazanmak eskisi kadar kolay değil; taksi şoförlüğü bile artık geçerli bir seçenek değil. Sadece bir nesil içinde her şey değişti.
Zorlu inovasyon gelecekte daha da artacak. Şu anda yaygın olarak anlaşılmıyor çünkü toplumun bir bütün olarak gerçeklerden ders alması gerekiyor. Bu toplum derin teknoloji yenilikçilerinin başarısını kutlamaya başladığında, kolektif algılar değişecektir. Sadece daha fazla gerçek dünya örneğine ve bu sürecin ortaya çıkması için zamana ihtiyacımız var.
Kaynak: https://thechinaacademy.org/interview-with-deepseek-founder-were-done-following-its-time-to-lead/
Dipnotlar:
[1] Huanfang: A quantitative investment firm and early DeepSeek backer.
[2] MoE: Mixture of Experts, an architecture that improves model efficiency by activating specialized subnetworks.
[3] Wang Huiwen: Co-founder of Meituan, who briefly entered the AI race in 2023 before exiting.
Orijinal metin: https://thechinaacademy.org/interview-with-deepseek-founder-were-done-following-its-time-to-lead/
