Merhaba Paleontoloji severler, Paleontoloji Bülteninin yeni yazısındasınız. Ben Emre Çevik, Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü öğrencisiyim. Bugün Paleontolojik keşifler ve olaylara bakacağız. GazeteBilim tarafından hazırlanan diğer içeriklere de bakmayı unutmayınız, bilimle kalınız.
Emre Çevik
GazeteBilim Yazı İşleri
Megalodon’u gerçekten iyi biliyor muyuz?
Hepimizin megalodon olarak bildiği ve bilim dünyasında Otodus megalodon olarak isimlendirilen ve Neojen fosil kayıtlarında öncelikle devasa dişleriyle temsil edilen ikonik bir köpek balığıdır, ancak bu ikonik canlının iyi korunmuş iskeletlerin eksikliği biyolojisinin çeşitli yönlerinin anlaşılmasını engellemiştir.
Ta ki bu vakite kadar, yeni bir araştırmada, paleontologlar, Otodus megalodon‘un bilinen omurga örneklerine ve on takıma ait 165 soyu tükenmiş ve yaşayan köpek balığı türüne dayanan yeni bir yaklaşım kullanarak biyolojik özelliklerinin bazılarını yeniden değerlendirdiler. Sonuçları, Otodus megalodon‘un ince bir vücuda sahip olabileceğini ve muhtemelen yaklaşık 24,3 metre uzunluğa ulaşabileceğini gösteriyor.
Bilimde Otodus megalodon olarak bilinse de aynı zamanda sinonimi olarak Carcharocles megalodon da kullanılmaktadır. Popüler kültürde genellikle devasa boyutlarda bir canavar olarak tasvir edilen bu yaratığın son örnekleri bilimkurgu filmlerinde karşımıza çıkıyor.
Konu hakkında açıklama da DePaul Üniversitesinden Profesör Kenshu Shimada ve meslektaşları, “Otodus megalodon, esas olarak en az 16 cm’ye kadar ölçülen ve muhtemelen yaklaşık 20 cm yüksekliğe kadar ulaşabilen devasa dişleriyle temsil edilmektedir. Ancak, eksiksiz fosil örneklerinin bulunmaması, bu tarih öncesi köpekbalığının gerçek boyutu konusunda belirsizliğe yol açmıştır” dedi.
Yapılan çalışma sonucunda araştırmacılar, Otodus megalodon‘un köpekbalıklarının büyük çoğunluğuyla uyumlu bir vücut planına sahip olduğunu varsayarak, baş uzunluğunun ve kuyruk uzunluğunun sırasıyla toplam vücut uzunluğunun yaklaşık %16,6’sını ve %32,6’sını kapladığını belirlediler.
Ayrıca vücut parçalarının oranlarının karşılaştırılmasına dayanarakta çalışma yapan araştırmacılar, Otodus megalodon‘un vücut formunun, modern büyük beyaz köpekbalığından daha ince bir gövdeye sahip olan modern limon köpekbalığına (Negaprion brevirostris) yüzeysel olarak benzediğini belirlediler.
Ekip, 24,3 metre uzunluğundaki Otodus megalodon‘un yaklaşık 94 ton ağırlığında olabileceğini ve saatte 2,1-3,5 km arasında bir seyir hızına sahip olabileceğini tahmin ediyor.
Ayrıca araştırmacılar balina köpekbalığı, bu canlı en büyük balıktır, (Rhincodon typus) ve dev köpekbalığı (Cetorhinus maximus) gibi günümüz devasa köpekbalıklarının yanı sıra balinalar gibi diğer birçok devasa su omurgalılarının da ince gövdelere sahip olduğunu fark ettiler fakat araştırmacılar bu büyük ve tıknaz gövdelerin yüzme için gerekli olan hidrodinamizme yetersiz olacağını düşünüyorlar. Buna karşılık, büyüdükçe daha da tıknaz hale gelen ve tıknaz bir gövdeye sahip olan büyük beyaz köpek balığı ise görece büyük olabilir, ancak hidrodinamik kısıtlamalar nedeniyle devasa olamayacağı kesindir (en fazla 7 metre).
Çalışmalar hakkında konuşan SeaWorld San Diego’da eğitimci olan Phillip Sternes, “Yeni çalışmamız , Otodus megalodon‘un günümüzdeki büyük beyaz köpekbalığının yalnızca devasa bir versiyonu olmadığı fikrini sağlamlaştırarak önceki çalışmamızı destekledi” ifadelerini kullanarak cümlelerini bitirdi.
Tarih kokan ayak izleri!
Paleontologlar, Avustralya’nın Queensland Eyaleti’nin yakınlarındaki bir bölgede daha önce bilinmeyen Erken Jura üç dinozor izi taşıyan yüzeyi inceleyerek yeni tanımlamalarda bulundular.
Konu hakkında konuşma yapan Queensland Üniversitesinden araştırmacı Dr. Anthony Romilio, “Yüzeylerden birinde tek iz, diğerinde iki izden oluşan bir yol ve üçüncüsünde ise 66 ayak izinin yoğunlaştığı görülüyor. Her ayak izinde üç parmak bulunuyor ve bu da bunların Anomoepus scambus adlı dinozora ait olduğunu gösteriyor.
Konu hakkında konuşmasına devam eden Dr. Romilio, “Ayak izleri, ıslak, beyaz kilden bir alandan geçen ve muhtemelen bir su yolunda yürüyen veya su yolunu geçen 47 ayrı dinozora ait.Bu dinozorlar küçüktü, bacakları 15 ila 50 cm uzunluğundaydı ve bu izleri bıraktıklarında saatte 6 km’den daha az hızla hareket ediyorlardı.” Ifadesini kullanırken çalışmanın önemini de vurgulayan Dr. Romilio, “Bu ayak izleri, Avustralya’da vücut fosillerinin bulunmadığı bir dönemde dinozorların bolluğu ve davranışları hakkında değerli bilgiler sağlıyor” sözlerini kullanarak ifadelerini bitirdi.
Kaynakçalar
Kenshu Shimada et al. 2025. Reassessment of the possible size, form, weight, cruising speed, and growth parameters of the extinct megatooth shark, Otodus megalodon (Lamniformes: Otodontidae), and new evolutionary insights into its gigantism, life history strategies, ecology, and extinction. Palaeontologia Electronica 28 (1): a12; doi: 10.26879/1502.
Anthony Romilio et al. Dinosaur footprints from the Lower Jurassic (Hettangian-Sinemurian) Precipice Sandstone of the Callide Basin, Queensland, Australia. Historical Biology, published online March 10, 2025; doi: 10.1080/08912963.2025.2472153.
