Merhaba Paleontoloji Severler,
GazeteBilim olarak başlattığımız “Bülten Haberleri” adı altında üreteceğimiz bilim içeriklerinden biri olan Paleontoloji Bülteninin yeni yazısındasınız. Ben Emre Çevik, Hacettepe Üniversitesi/Biyoloji Bölümü öğrencisiyim. Bugün Paleontolojik keşifler ve olaylara bakacağız. GazeteBilim tarafından yapılacak olan diğer bülten içeriklerine de bakmayı unutmayınız, bilimle kalınız.
Emre Çevik
Paleontologlar, Birleşik Krallık’ın Oxfordshire Bölgesinde, 9 metrelik vahşi yırtıcı Megalosaurus’un ve iki katı büyüklükteki otçul dinozorların ayak izleri de dahil olmak üzere yüzlerce farklı dinozor ayak izi ortaya çıkardı.
Konu hakkında açıklama da bulunan Birmingham Üniversitesi’nden Profesör Kirsty Edgar, “Bu ayak izleri, dinozorların yaşamlarına dair olağanüstü bir pencere sunuyor; hareketleri, etkileşimleri ve yaşadıkları tropikal ortam hakkında ayrıntılar ortaya koyuyor” ifadelerinde bulunarak bulunan ayak izlerinin önemini vurguladı.
Paleontologlar keşfedilen iz yolunun beş tanesinin geniş iz yolları olduğunu doğruladı ve bunların dördünün sauropod adı verilen devasa, uzun boyunlu, otçul dinozorlar tarafından yapılmış. Bunların büyük ihtimalle Diplodocus’un 18 metre uzunluğundaki kuzeni Cetiosaurus olduğu düşünülüyor . Kalan iz olan beşinci iz yolu ise pençeli, büyük, üç parmaklı ayakları olan etçil teropod dinozor Megalosaurus tarafından yapıldığı tespit edildi.
Paleontologların keşfine göre izlerinin bir bölümünde etçil ve otçul izlerinin kesiştiği görülüyor ve bu durum ikisinin nasıl ve ne şekilde etkileşime girdiği konusunda soru işaretleri yaratıyor. Ayrıca paleontologlar bu çalışma esnasında yaklaşık 200 ayak izi ortaya çıkardılar ve havadan drone fotoğrafçılığı kullanarak alanın ayrıntılı 3 boyutlu modellerini oluşturdular.
“Ulusal Dünya mirasımızın önemli bir parçası olan bu siteden öğrenebileceğimiz çok şey var. 3D modellerimiz araştırmacıların gelecek nesiller için geçmişimizin bu büyüleyici parçasını incelemeye ve erişilebilir kılmaya devam etmelerine olanak tanıyacak.”
İzler hakkında konuşma gerçekleştiren Birmingham Üniversitesi Profesörü Richard Butler, “Ulusal Dünya mirasımızın önemli bir parçası olan bu siteden öğrenebileceğimiz çok şey var. 3D modellerimiz araştırmacıların gelecek nesiller için geçmişimizin bu büyüleyici parçasını incelemeye ve erişilebilir kılmaya devam etmelerine olanak tanıyacak.” ifadelerini kullandı.
Çalışma hakkında konuşma gerçekleştiren bir başka kişi de, Oxford Üniversitesi’nden Doğa Tarihi Müzesi’nde araştırmacı Dr. Duncan Murdock oldu. Dr. Murdock, “Koruma o kadar detaylı ki dinozorun ayakları çamura girip çıktıkça çamurun nasıl deforme olduğunu görebiliyoruz. Yuvalar, kabuklar ve bitkiler gibi diğer fosillerle birlikte, dinozorların içinden geçtiği çamurlu lagün ortamını canlandırabiliyoruz.” Ifadelerini kullanarak konuşmasını bitirdi.

Kolombiya’nin yeni avcisi: Terör kuşu
Paleontologlar, 12 milyon yıl önce Güney Amerika’da yaşamış bir terör kuşuna ait fosilleşmiş bacak kemiğini çıkarıp incelediler. Fosil, Miyosen dönemine ait olmakla beraber Güney Amerika’da şimdiye kadar bir terör kuşuna ait en kuzeydeki fosil olmasıyla önemli bilgiler sunuyor.
Habere geçmeden önce Terör Kuşları olarak bilinen canlılar nedir biliyor muyuz ya da ne kadar iyi biliyoruz? Önce bu devasa avcılar hakkında sıradışı bilgiler öğrenelim.
Terör kuşları, Cariamiformes takımına ait büyük, etçil, uçamayan kuşlardan oluşan Phorusrhacidaefamilyasının üyeleridir. Bu soyu tükenmiş kuşların vücut kütleleri 70 kg’a kadar ulaşıyordu ve boyları da 0,9-2 m arasındaydı.
Terör kuşları, Cariamiformes takımına ait büyük, etçil, uçamayan kuşlardan oluşan Phorusrhacidaefamilyasının üyeleridir. Bu soyu tükenmiş kuşların vücut kütleleri 70 kg’a kadar ulaşıyordu ve boyları da 0,9-2 m arasındaydı. İnce vücutları ve koşuya elverişli benzersiz hareket adaptasyonları vardı. Muazzam gagaları ve kafataslarındaki mekanik adaptasyonlar, onların etkili avcılar olduklarını gösteriyor. Senozoyik döneminde özellikle Güney Amerika’da yaşamış olmalarına rağmen Kuzey Amerika’nın Pliosen-Pleyistosen ve Afrika’nın Eosen dönemlerinde de yaşadıkları bilinmektedir. Terör kuşlarını içeren Phorusrhacidae, 14 cins ve 5 alt ailededen oluşmak üzere (Brontornithinae, Mesembriornithinae, Patagornithinae, Phorusrhacinae ve Psilopterinae) yaklaşık 20 tür ile tanımlanmıştır ve günümüze en yakın yaşayan akrabalarının ise Cariamidae familyasında yer alan, yaşayan tek üyesi ile temsil edilen kariyamalar olduğu düşünülmektedir.
Terör kuşları hakkında açıklamada bulunan Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden araştırmacı Dr. Siobhán Cooke, “Terör kuşları yerde yaşıyorlardı, koşmaya adapte olmuş uzuvlara sahiptiler ve çoğunlukla diğer hayvanları yiyorlardı” dedi.
Bulunan yeni fosil hakkında araştırmaları sürdüren Dr. Cooke, “Bulunan fosildeki kemik boyutu bu terör kuşunun bugüne kadar tanımlanan türlerin bilinen en büyük üyesi olabileceğini, bilinen Phorusrhacidaelerden yaklaşık %5-20 daha büyük olabileceğini gösteriyor. Daha önce keşfedilen fosiller, terör kuşu türlerinin boylarının 0,9 ila 2,7 metre arasında değiştiğini gösteriyor. Fosilde ayrıca, 9 metreye kadar uzunluğa sahip olduğu düşünülen soyu tükenmiş bir kayman türü olan Purussaurus’un muhtemel diş izleri de bulunuyor” ifadelerini kullandı.
Kaymanın da diş izlerinin olabileceğinden dolayı da açıklamalarda bulunan Dr. Cooke, “Timsahların 12 milyon yıl önceki boyutları göz önüne alındığında, terör kuşunun aldığı yaralar sonucu ölmüş olabileceğinden şüpheleniyoruz” ifadelerini kullandı.
“Bu, Güney ve Kuzey Amerika’nın birbirine bağlanmadığı bir dönemde, bugün veya dünyanın diğer bölgelerinde gördüğümüzden farklı bir ekosistem”
Ayrıca terör kuşları; primatlar, toynaklı memeliler, dev kara tembel hayvanları ve araba büyüklüğündeki gliptodonlar gibi armadillo akrabalarıyla da bir arada yaşamıştı. Bu konu hakkında da ifadelerde bulunan Dr. Cooke, “Bu, Güney ve Kuzey Amerika’nın birbirine bağlanmadığı bir dönemde, bugün veya dünyanın diğer bölgelerinde gördüğümüzden farklı bir ekosistem” sözleriyle cümlelerini tamamladı.
Kaynakça
Federico Javier Degrange et al. 2024. A gigantic new terror bird (Cariamiformes, Phorusrhacidae) from Middle Miocene tropical environments of La Venta in northern South America. Papers in Palaeontology 10 (6): e1601; doi: 10.1002/spp2.1601.